Սույն թվականի հունիսի 15-17-ը ՀՀ Բնապահպանության նախարարության «Զիկատար» ուսումնական կենտրոնում «Հողերի և անտառների կայուն կառավարման ներդրումը հյուսիս-արևելյան Հայաստանի լեռնային լանդշաֆտներում» ծրագրի շրջանակներում տեղի ունեցավ հերթական աշխատաժողով, որին մասնակցեցին «Հասարակական Ձայն» ՀԿ-ի կամավորներ Նաիրե Սահակյանը և Սյուզաննա Գրիգորյանը։ Աշխատաժողովի մասնակիցներն էին՝ ՀՀ բնապահպանության նախարարությունը, ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարությունը, ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագիրը, «Հայաստանի անտառներ» ՀԿ-ն, լրատվամիջոցներ և այլոք։

Հանդիպման շրջանակներում ներկայացվեց անտառների գույքագրման և գնահատման տվյալների բազան, Իջևանի և Նոյեմբերյանի անտառտնտեսությունների, պահպանվող տարածքների և սահմանակից համայնքների սահմանների ճշտման և սահմանազատման աշխատանքային վիճակը և խնդիրները։ Ի թիվս այլ հարցերի, հանդիպման ժամանակ քննարկվեցին նաև Իջևանի և Նոյեմբերյանի անտառտնտեսությունների կառավարման պլանների վերանայման նոր մոտեցումները և տարբեր հողօգտագործողների միջև սահմանների ճշտման անհրաժեշտությունը։

Ծրագրի՝ անտառների կառավարման պլանի վերանայման ղեկավար Անդրանիկ Ղուլիջանյանը ներկայացրեց դպրոցական անտառապետության ստեղծման ծրագիրը՝ Մշկավանքում, որը կընդգրկի շուրջ 330հա տարածք։ Ծրագրի իրականացման 3 տարիների ընթացքում նախատեսվում է նաև երիտասարդական ճամբարի ստեղծում։ Այս ամենի արդյունքում ակնկալվում է, որ կնվազի անտառհատումների թիվը, կզարգանա էկոտուրիզմը, կիրականացվեն շրջակա միջավայրի մաքրման աշխատանքներ, երեխաները կկարողանան իրականացնել լիարժեք անտառպահպանություն, տնկիների հիմնում, խնամք։ Ըստ ծրագրի իրականացնողների՝ այս ամենը կնպաստի էկոկրթության զարգացմանը։

Civil Voice ՀԿ-ի Գյումրու գրասենյակը, գործակցելով Հարավ-կովկասյան երկաթուղու և Taron Avia-ի հետ, հունիսի 18-ին Գյումրիում կազմակերպեց  թղթե ինքնաթիռների առաջնություն:

 Սկսնակների համար կար ինքնաթիռի պատրաստման ուղեցույց, բացի դրանից, օգնություն էին առաջարկում նաև այս գործում հմտացածները՝  նորեկներին ներկայացնելով պատրաստման բոլոր նրբությունները:

Ոչ միայն ուրախ տրամադրություն, այլև բնապահպանական հստակ ուղերձ: Որպես ինքնաթիռ  ծառայում էին միայն օգտագործված թղթերը , որոնցից էլ այնուհետեւ  ստանալու են  արվեստի նմուշներ եւ հայտնի մարդկանց պատկերներով դիմակներ:

Աշխարհում գրանցված ռեկորդներին մարտահրավեր նետելու համար անհրաժեշտ է հետևել Թղթյա Ինքնաթիռների ասոցիացիայի ու Գինեսի ռեկորդների գրքի կանոնակարգին։ Համաշխարհային  արդյունքները համեմատելու համար պետք է հավատարիմ մնալ Ռեդ Բուլլ Թղթյա Թևեր մրցույթի կանոններին, որոնց մասնակիցները կարող էին ծանոթանալ տեղում:

 Ամենաերկար հեռավորություն, ամենաերկար թռիչք, ինչպես նաև  հատուկ անվանակարգ՝ <<Ղսմաթով լրագրող>>:  Ավելի քան երեք ժամ տևողությամբ մրցույթի արդյունքում մոտ 70  մասնակիցներից 9-ը զբաղեցրին մրցանակային տեղեր:

 Կազմակերպիչները խոստանում են՝  նախաձեռնությունը լինելու է շարունակական եւ առավել մասշտաբային:

Մանրամասները կից տեսանյութում։

https://www.youtube.com/watch?v=NZh18JKAvDI

«Ժամկետանց պեստիցիդների պաշարների ոչնչացում և կայուն օրգանական ախտոտիչներով (ԿՕԱ) աղտոտված տարածքների ախտազերծում` քիմիկատների անվտանգ կառավարման շրջանակներում»՝ Գլոբալ Էկոլոգիական Հիմնադրամի (ԳԷՀ) կողմից համաֆինանսավորվող և  ՄԱԿ-ի Զարգացման Ծրագրի (ՄԱԶԾ) հայաստանյան գրասենյակի կողմից իրականացվող ծրագրի շրջանակներում ՀՀ բնապահպանության, արտակարգ իրավիճակների և գյուղատնտեսության նախարարությունների կողմից որպես նշված նյութերի ժամանակավոր պահեստարան առաջարկվել էր Կոտայքի մարզի Հրազդանի վարչական տարածքում գտնվող մի կառույց։

 Համաձայն ծրագրի՝ պետք է ստեղծվեր վտանգավոր քիմիական թափոնների պահեստավորման և դրանց վնասազերծման ազգային տեխնոլոգիական բազա։ Բնապահպանական մոտ 10 կազմակերպություն, այդ թվում և «Civil Voice» ՀԿ-ն բաց նամակով դիմել էին վարչապետ Կարեն Կարապետյանին՝ խնդրելով կասեցնել ծրագիրը, քանի որ պահեստի համար նախանշված 17 հեկտար մակերեսով վայրը հանդիսանում է Սևանից ներծծվող ստորերկրյա ջրերի այն հորիզոնների տարածքը, որոնք սնում են Աբովյանը, Գառնին և Երևանը խմելու ջրով ապահովող աղբյուրները։ Այնուհետև մեր փորձագետները, մի քանի կամավորների հետ միասին խնդրի կապակցությամբ այցելեցին և մասնակցեցին Հրազդանում տեղի ունեցած հանրային քննարկմանը, որի ընթացքում մանրամասն ներկայացրեցին առկա խնդիրներն ու մտահոգությունները։

Հրազդանյան հանդիպումից 2 օր անց նշված խնդիրը քննարկվեց Բնապահպանության նախարարությունում, որին մասնակցում էին Civil Voice հասարակական կազմակերպության ներկայացուցիչները և այլ հասարակական ու միջազգային կազմակերպություններ, այդ թվում նաև Էկոլոգիական հասարակական միություն ՀԿ-ի նախագահ Սիլվա Ադամյանը: Հանդիպման ավարտին քվեարկության արդյունքում որոշվեց 7100 տոննա կայուն օրգանական ախտոտիչներով թունավորված հողը չտեղափոխել Հրազդանի պահեստարան:

Այնուհետև Հրազդանի քաղաքապետարանը, հասարակական կազմակերպությունները նամակով դիմել էին ՀՀ վարչապետին՝ պահանջելով Հրազդանի տարածքում, որևէ թունաքիմիկատի պահեստավորում չանել և դրա հետ կապված Հրազդանի քաղաքապետարանը կազմակերպեց ևս մեկ քննարկում, որին ներկա էր նաև «Civil Voice»-ը։ Հանդիպման ընթացքում հրազդանցիները ևս մեկ անգամ հայտնեցին իրենց դիրքորոշումը խնդրի հետ կապված՝ իրենք կտրականապես դեմ են այդ ծրագրի իրականացմանը իրենց տարածքում։

Վերջերս էլ՝ հունիսի 5-ին Գյուղատնտեսության նախարարության սննդամթերքի անվտանգության պետական ծառայությունում քննարկվեցին ժամկետանց թունաքիմիկատները պահեստավորելու ու պահպանելու հարցերը: Ըստ «Հետք» տեղեկատվական կայքի հղման. «...վարչապետի հանձնարարականի հիման վրա, [նախարարությունները] նախաձեռնում են թունաքիմիկատների իրացման կետերում վերահսկողական մի շարք միջոցառումներ։ Մինչ այդ անհրաժեշտ է լուծել թափոնների պահման՝ տարածքի և այլ բոլոր հարցերը:

Մինչ նոր պահեստարանի կառուցումը, որոշվել է ժամանակավորապես խնդիրը կարգավորել՝ ժամկետանց թունաքիմիկատները, օրենքով սահմանված կարգով, առանձնացնելով և պահեստավորելով համապատասխան վայրում: Ձևավորված աշխատանքային խումբը մինչ այս քննարկումն արդեն այցելել է Արարատի մարզ և նախնական պայմանավորվածություն ձեռք բերել պահեստավորման վերաբերյալ:[1]»

Այս ամենը Civil Voice–ը համարում է հասարակական ոլորտի հաղթանակ և շարունակելու է խստագույնս հետևել, որպեսզի նման նախաձեռնությունները հնարավորինս նվազ ազդեցություն ունենան Հայաստանի բնակչության, տնտեսության և շրջակա միջավայրի վրա։

Civil Voice-ի կողմից համապատասխան նախարարություններին նամակ է հղվել՝ ճշտելու Արարատի մարզում որոշված տեղի հստակ դիրքը և պայմանները՝ դրա ընտրության բնապահպանական ռիսկերը պատշաճ գնահատելու և կարծիք հայտնելու նպատակով։

Հետագա զարգացումների մասին հասարակությանը տեղյակ կպահենք կայքի և սոցիալական ցանցերի, ինչպես նաև այլ հրապարակումների միջոցով։

____________________________________________________________________

[1] http://hetq.am/arm/news/79275/gyuxatntesutyan-nakhararutyunum-qnnarkvel-en-hayastanumzhamketanc-tunaqimikatneri-karavarman-harcery.html

Սույն թվականի հունիսի 8-ին Անի պլազա հյուրանոցում տեղի ունեցավ «Էնդոկրին քայքայիչների ազդեցության ռիսկերը մարդու առողջության և շրջակա միջավայրի համար» թեմայով կոնֆերանս, որին մասնակցում էին «Civil Voice» ՀԿ-ի փորձագետ, բնապահպան Սիլվա Ադամյանը և «Civil Voice»-ի կամավոր Նաիրե Սահակյանը։ Հանդիպմանը քննարկվեցին և ներկայացվեցին Հայաստանի Ամերիկյան Համալսարանի, ԳԱԱ Էկոլոգոնոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնի կատարված հետազոտությունները։ Հետազոտված 7 մարզերից 5 մարզի առանձին գյուղատնտեսական հողահանդակներում ԴԴՏ և իր մետաբոլիտների մեծ մասը մի քանի անգամ գերազանցում են ազգային ՄԹՔ։ Մինչդեռ 3 մարզերի նախկին թունաքիմիկատների պահեստների տարածքի հողերում ԴԴՏ մնացորդային քանակները ազգային ՄԹՔ գերազանցում են մի քանի տասնյակ անգամ։

Այսպիսով պեստիցիդների մնացորդային քանակների հայտնաբերումը գյուղատնտեսական համակարգում, ջուր-պտուղ/բանջարեղեն համակարգում լուրջ մտահոգության առիթ է հանդիսանում յուրաքանչյուր ՀՀ քաղաքացու համար։